ana sayfa
türkü sözleri
türkü notaları
türkü hikayeleri
gönül verenler
bağlama-nota
ozanlarımız
halk müziği
konser-tv
kitaplık
yazılar
sözlük
arşiv
linklerimiz
görüşleriniz
site içinde ara

Güncellemelerden haberdar olmak için
e-mail listemize üye olunuz. 

İsim: 
E-mail: 
            
        Yemini

     
Lam eliften arşa pervaz eyledim 
     Kaf u nun'dan başıma taç eyledim 

               
Beyt-i mamur içre mesken tutalı
               Ey Yemin'i günde bir hac eyledim



     
Adı Fazıl oğlu Mehmet Yemini olarak bilinirse de, gerçek kişiliği, doğum - ölüm tarihleri, eserleri, asıl adı hakkında yeterli bilgi ve belgeler yok. Ancak Alevi - Bektaşi geleneğinde ''Yedi Ulular'' olarak bilinen Fuzuli - Hatayi - Virani - Pir Sultan - Nesimi - Kul Himmet gibi saygın şairler arasında yer alan Y emini, Onaltıncı yüzyılda yaşamış, ancak yaşamı konusunda güvenilir nitelikte hiç bir bilgi bulunmamaktadır .Bektaşi ozanı. Örnrü, Tuna ırmağı yörelerinde geçmiş. Betova'da büyük bir dergahı olan, Bektaşi azizelerinden Akyazılı Sultanın ardalarındandır. Teskireler, bu şairden hiç söz etmez. Ancak Demir Baba velayet namesinde adı: ''Hafız Kelam Yemini'' olarak geçer ki, bundan Kur'an-ı Kerim'i ezbere okuduğu anlaşılmaktadır. Şiirlerinde koyu Alevi-Bektaşi inancını işler. On iki imama gönülden bağlılığını dile getirir.

Şiirleri özellikle Alevi -Bektaşi toplumu içinde çok yaygın olan Yemini'nin kesin olarak doğum ve ölüm tarihleri bilinmemekle beraber, eserlerinden ve dolaylı bilgilerden 15. yüzyıl sonları ile 16. yüzyılın ilk yarısında yaşadığı sanılmaktadır. Yaşantısı hakkında o çağlarda yazılmış teskirelerde yeterli bilgi verilmemektedir. Asıl adının Ali olduğu, Akyazılı İbrahim Dede zaviyesinde hizmet ettiği ve ''Yemini'' mahlasını burada iken yazdığı şiirlerinde kullandığı söylenir. Yemini'nin şiirleri genellikle hece ölçüsü ile yazılmış 01makla beraber, bazı şiirlerinde aruz ölçüsünü de hatasız ve ustaca kullandığı görülür. Şiirlerinin toplu olarak bulunduğu bir divanı şimdiye değin ele geçmemiştir.

1519'da yazdığı ''Faziletname'' (Erdem kitabı) adındaki 7300 beyitten oluşan manzum bir eseri bulunmaktadır. Bu Hz. Muhammed ile Hz. Ali'nin erdemlerinden kerametlerinden, cenklerinden methiye olarak bahseden, Alevilerce kutsal sayılan bir kitaptır . Mesnevi tarzında yazılmıştır. Yeni yazıyla Emek Basımevi tarafından basılmıştır. Fakat bu baskıda bir çok imla hataları bulunmaktadır. Bu şiirlerin bir bölümünde hurufi temaları işlenmiştir. Yemini, Alevi ve Hurufi inancına bağlı bir ozandır. İnsan - Tanrı birliğinin harflerle açıklanabileceğine inanır. Şiirleri Bektaşilik ile ilgili yazma dergilerde dağınık halde bulunmakta olup, bazı şiirleri gazel tarzında yazılmıştır.

Gerdiş-i carh-ı felek seyran-ı aşk 
Cümle eşya tabi-i Ferman-ı aşk 
Ayn-ü şin kaf-ı Hak vechindedir
Hüsnünü gören olur kurban-ı aşk 

dizeleriyle aşkın niteliklerini, etkinliğini, özelliğini dile getirirken Yunus Emre'nin anlayışına, düşüncelerine katılır. Arınmanın, ölümsüzlüğün ve olgunlaşmanın yolu saydığı aşk ile Tanrı'ya ulaşacağına içten inanır. Şiirde söz edildiği gibi eski yazıda aşk (ayn-şin-kaf) harfleriyle yazılır.

Divan geleneğine bağlıdır. Hurufiliğe yatkın bir eğilimi vardır. Şiirlerinde Fazlullah Hurufi'nin izini sürdüğü, onun görüş ve düşüncelerinden esinlendiği anlaşılmaktadır.

Alevi Bektaşi Şiirleri Antolojisi
İsmail Özmen
Kültür Bakanlığı Yayınları


Eserlerinden bazıları:

Lam eliften arşa pervaz eyledim 
Kaf u nun'dan başıma taç eyledim 

Kuvvet u savt ü kelam nutku ruh
Cümlesini hüsne muhtaç eyledim

Nüh felek burcunda kurdum hameyi 
La mekan yurdunu taraç eyledim 

Suret -ı şabin katat görmek için
Perde püşi ne miraç eyledim

Beyt-i mamur içre mesken tutalı
Ey Yemin'i günde bir hac eyledim



Gerdiş-i Çerh-i felek seyran-ı aşk
Cümle eşya tabi -i ferman-ı aşk 

Zahid ü abid hacerdendir meğer
Bu sebebden olmaz ol mihman-ı aşk

Ayn ü şin ü kaf-ı Hakk vechindedir
Hüsnünü gören olur kurban-ı aşk

Küntü kenz'in hanesinden geldi uş
Zahir oldu aleme sultan-ı aşk

Zülf ü kaş u kirpiğinden dembedem
Görünür aşıklara ihsan-ı aşk

Suret-i şabin katat fazl-i İlah
Dünye vü ukba'da ol canan-ı aşk

Padişah-ı dehr olursa nagehan
Bende eyler özüne Rahman-ı aşk

Ey Yemini aşık-ı vech ol bu gün
Geldi çün aşıklara devran-ı aşk
  Suretin nakşında gördüm Fazl-ı ism-i a'zamı
Zülf ü kaş u kirpiğindedir Süleyman hatemi

Limeallahın hayaalidir yüzün vech -i ilah 
Gösterir mir'at-ı mü'min on sekiz bin alemi

Kim ki sacid olmadı hüsnün önünde ey sanem 
Sen anı merdı1d-i şeytan bil değildir ademi

Arif-i nefs olmayınca nefsini bilmez fakih
Ger olursa Hayderi vü jende-püş-i Edhemi

Ey Yemini tayyib ü tahir olunmaz şöyle bil 
Her kim içmez saki-i Kevserden ab-ı zemzemi



Dediler ki keramet kanı Hayder
Dayanmaz derdimin derrnanı Hayder

Kamu mümin'lerin kalbinde mihrin
Olubdur dini hem imanı Hayder

Hakk'ın kudreti sende ayandır
Velayet mülkinin sultanı Hayder

İmamü'l Müttekinsin bellü bayık
Erenler merdinin merdan'ı Hayder

Cemad'a dil verirsin emr-i Yezdan
Verir nutkun ölüye canı Hayder

Behişt ehline saki'i ezelsin
Hakk'ın sende erer ihsanı Hayder

Yemini dermendde kıl inayet
Delalette komagıl anı Hayder


 

 



anasayfa l notalar l sözler l bağlama l hikayeler l gönül verenler
halk müziği l ozanlar l yazılar l kitaplık l konser-tv l linklerimiz l görüşleriniz

Herhangi bir konuda yazışmak için: turkuler@turkuler.com