BİRKAÇ SÖZ

    Halkevimiz; yerli türkülere ait olan üçüncü kilabını da neşretti. Bu kitap : Elaziz vilayetinin Bakırmadeni kazası halkı tarafından söylenen türküleri ihtiva etmektedir.
    Cenup taraflarından Diyarıbekir .. hatta Mardin ve Urfa ile; şimal tarafından Elaziz ve muhiti ile olan sıkı münasebetlerin; ve yıllarca evvel uzun zamanlar işleyen bakır madeninde çalışmak için yurdun muhtelif yerlerinden gelen ve kısmen burada yerleşip kalan amelelerin husule getirdikleri bir ihtilatın, mahalli musikisinde bir hususiyet yaratmış olması tabii görülebilir.
    Bu hususiyetin de, yerli müzikle meşgul olanlar ve yaratılması beklenen büyük milli musikimiz için faydalı olmasını dilerim.

Elaziz : 1 -6 -1937    
Halkevi Başkanı     
İlbay            
T. Gür           
                      
 KAPAK>>          

ELAZİZ
BAKIRMADENİ KAZASI
Halk Türküleri

     Etrafı baştan başa yüksek maden dağlarıyle çevrilmiş olan bu muhitte halk,     -hemen hepsi denecek kadarı- madencidir . Buradaki musiki, halkın Diyarıbekir, Elaziz ile daimi münasebetleri dolayısile iki tesir altında bulunduğu halde; türkülerinde gene mahalli ve hususi bir karekter vardır. Bu türküler içinde (Rumtiki) namıyle anılan oyun havası; bu civarın meşhur sayılan bir oyunudur. 

    Sultan Mahmut zamamnda Bakır madenlerinde çalıştırılmak üzere, Karadeniz sahilinden getirilen birtakım halk buralara yerleşmiştir. Bu oyun bir nevi (Laz) oyununa benzemekle beraber, geçen zamanla başkalaşmıştır. Elazizin (Halay) oyunu figürleri tesir ile bu oyuna karışmıştır. Bu sebeple Laz oyununda da başka bir şekil almıştır.

    Bu oyun havasının tarzı, Laz havasımn Ritm kaidesine uygun olmamakla beberaber, mededinin aslı Karadenizden gelme ve oyun fiğürleri de Laz oyununun başka bir nev'i sayılabilir.

    Buralarda çalınan muzik aletleri bilhassa: (Davul -Zurna) dan gayri keman, kemençe, klarnet, darbukadan ibarettir. Kemençe şüphesiz ki Karadenizden gelmedir. Keman, klarnet, darbuka: Elaziz, Diyarıbekir tesiridir. Burada hemen hemen türküler hadise üzerine çıkarılır. Bunlardan birisinin hikayesi şudur :
   "Vak'a Madende ceryan etmiştir, Palulu bir müezzin, caminin karşısındaki evde bulunan bir kadına aşık olur. Her sabah minareye çıktığı vakit, karşıdaki kadına hitaben, ezan okur şekilde, söz atarak kadınla anlaşır. Kadın da hocaya türkü ile cevap vermeğe başlar, ve böylece bir müddet geçer. Nihayet bir gece hoca, yatsı namazından sonra sevgilisine kavuşur,,.

    Bu türküde hocanın ezan şeklinde kadına hitabı, her nekadar hakikı ise; kadının cevabı, halk tarafından bu hadise üzerine çıkarılmış bir mukabeledir.

    Diğer türkülerin de hikayeleri olduğu gibi, muhit karekteri de gözükmiyor değildir.

    Türk folklorunda, Madenden de bir çeşni bulunsun diye, bu havaliden malumat toplamamıza değerli yardımlıırı dokunan Halkevimiz Başkanı kıymetli İlbayımız Tevfik Gür'ün daha birçok yardımlarını şükranla bekler; Elaziz, Tunceli - Dersim Halk Türküleri kitabları serisinin üçüncüsü olan (Bakırmadeni Halk Türküleri) ni sayın alakadarlara sunarım.

4 -3-937              
Halkevi Orkestra Şefi   
M. Ferruh Arsunar  

   

Halk Türküsü
No: 2

I
Bülbülün Kanadı Sarı
Ben Ağlarim Zarı Zarı
Gaip ettim nazlı yari Cano can...

Nakarat
Garip Garip Ötme Bülbül
Benim derdim bana yeter,
Bir de sen katma bülbül!..

II
Bülbülün kanadı buhur
Gece yazar gündüz okur
Yolcu isen olsun uğur
Nakarat

III
Bülbül gelir Akmeşeden
Kanadları menevşeden..
Sen ağadan ben paşadan...
Nakarat                            notası>>

Sonraki Sayfa >>