Burdur - Tefenni bölgesinde destan yazan ve yazdıran Ali bey hakkında, uzun süre Beyköy Belediye Başkanlığı yapan, İsmail Aşçı’nın görüşleri; Bölgemizde bir tarih, bir destan, bir roman yazdıran Ali bey üzerindeki yorumları gelin hep beraberce dürüst ve doğru bir şekilde toparlayalım: Ali bey bu bölgede bir destan yazdırmış hakiki bir Batı Akdeniz delikanlısıdır. Şimdiye kadar çok şey dendi ve yazıldı. Yazarlar ve program yapımcılarına verilen ifadelerde Ali beyin eşkıya olduğu, efe olduğu söylendi. Ben Ali bey’in eşkıya olmadığını iddia ediyorum. Ali bey’in dosyasını açıyorum, baştan sona inceliyorum. Dosyasında bir tek ölüm buluyorum, diğer yorumlar hep uydurmaca. Ali bey’in tek suçu sevmektir. Ne geldiyse başına bir kıza âşık olmasından gelmiştir.

O zamanlarda görücü usulü ile evlenmeler vardı. Ali bey’e dayısı Hacıbeyin kızına söz kesilir, söz kesildikten sonra Ali bey bir ara dayısının kızını görme fırsatını yakalar ve gönül buya kızı beğenmez. Aynı köyde yani Beyköyde Zekiye adlı kızı görür ve âşık olur, dayısının kızından vazgeçer. Zekiye ile anlaşarak dağa kaçarlar. Zaptiye (şimdiki adıyla karakol) bunların peşine takılır. Dayısı Hacıbey’de bu çevrenin sözü geçen eşraflarındandır. Orası senin burası benim derken aylar geçer. Bu arada Başçavuş lakabını taşıyan birisi yakalanması için devamla Ali bey’i Tefenni’deki makamlara şikâyet eder. Ali bey defalarca başçavuşu, “yapma şikâyet etme beni, benim kimseye zararım yok” dediyse de bir türlü dinletemez. Eh insan her zaman pekmez küpü gibi olmaz ya, birde sirke küpü gibi oluverir, zaten ne olursa da o zaman olur.

Ali bey başçavuşu atı ile diri diri yakar, dosyasındaki tek ölüm hadisesi de budur. Ve neticeye doğru gelindiğinde dayısı Hacıbeyin kızını almadığı için dayı ona ayrıca bir kin besliyor tek düşündüğü Ali bey’i öldürse de kin ve intikamını bir alsa. Dayısının da yardımı ile Ali bey’i Ballık mevkiinde kıstırırlar. Ali bey’e teslim ol sesleri duyulur. Bu sesler arasında Ali bey dayısının “Çık Ali bey ben varım seni vurdurtmam” sözüne güvenir ve teslim olmaya karar verir. Fakat Zekiye durumu sezer. “Alim teslim olmayalım” diye yalvardıysa da yalvarmalar boşa gider. Ali bey Zekiye’yi dinlemez. Teslim olmak için çıktığı sırada vurulur. Onunlada kalmaz, başını boynundan kesip Burdur’a götürürler. Ve ardından maniler, türküler yakılır. Ali bey olayının özü hakikisi budur.



Ali beyim taş başında oturur,
Keklik yavruları suya götürür,
Çok seviler tez ayrılık getirir,
Gitti gençlik der de ağlar genç Alim.

Beyköyü’nün üstünde bir bulut uçtu,
Alibey’in kellesi Burdur’a düştü,
Bunu görenlerin tebdili şaştı,
Gitti gençlik der der ağlar genç Alim.

Çatal değirmenlerin suyu bulandı,
Zekiye’nin saçları al meşelere dolandı,
Ali beyim öldüğüne kalbim inandı,
Gitti gençlik der der ağlar genç Alim.

Ali beyim kuşluk tuttu güreşi,
Terkiye astılar gövdesiz başı,
Alimin haline ağlar her kişi,
Gitti gençlik der der ağlar genç Alim.

Ali beyim oldu kurbanlık koyun,
Hacı bey dayı senden gitti bu oyun,
Ben gittim Zekiye’yi dipdiri mezara koyun,
Gitti gençlik der der ağlar genç Alim.


Prof. Dr. İsa Kayacan