1892 - 14 Kasım 1989. Afşin’in Kötüre köyünde
doğdu. Asıl adı Karaca Erbil’dir. 7-8 yaşlarında köyündeki bir
hocadan Arapça okuma yazma öğrendi. 10 yaşlarında Afşin’de Ermeni
aile dostlarının yanına gönderildi. 20 yaşlarına dek Ermeni okulunda
eğitim gördü. Arapça, Ermenice, matematik ve edebiyat dersleri aldı.
Şiir ve edebiyata ilgisi de daha çok bu dönemde gelişti. Yöresindeki
birçok aşığın yanı sıra, kaynaklara geçmiş başka aşıkların da
şiirlerini öğrenerek kendini geliştirdi.
Varlıklı bir insan olan babasının haksızlıklarına dayanamayarak
eşiyle birlikte köyünü terk etti. Ortadoğu’nun çeşitli yerlerini
dolaştı, değişik insanlarla ve aşıklarla tanıştı.
Aşık Meluli, şiirlerinde insan ve sevgi öğesini öne çıkardı. Ancak
politik taşlamalardan tasavvufa dek her konuyu ele aldı.
Birçok sanatçı tarafından bestelenen şiirlerinin bir bölümünü Latife
mahlasıyla yazan Meluli’nin eserleri değişik gazete, dergi ve
araştırmalarda yer aldı.
Meluli’nin yaşamı ve şiirlerine ilişkin ayrıntılı bir araştırma,
torunları Latife Özpolat ve Hamdullah Erbil tarafından »Melûli
Divanı ve Aleviliğin, Tasavvufun, Bektaşiliğin Tarihçesi« (1992)
adıyla yayımlandı.
Bekir Karadeniz
1900'den 2000'e Halk Şiiri
|
1
Ey gönül biz dostun devrişanıyız
Dergah-ı alamız dost otağıdır
Can teslim etmişiz koç kurbanıyız
Gerdana çalınan dost bıçağıdır
Cennete parasız zahide verdik
Cehennem korkusunu gönülden sildik
Huriyi gılmanı biz burda bulduk
Bizim cennetimiz yar kucağıdır
Okuduk Kur-an'da mana-ı hece
Bize ders veremez dede ile hoca
Muhammed miraca gidermiş gece
Bizim miracımız Dost otağıdır
Arapça bilmezsem Türkçe'dir sözüm
Dosttan gayrısını hiç görmez gözüm
Günde yüzbinkere sürerim yüzüm
Hac'c el-ekberimiz Dost ayağıdır
Söyletmeyin şu Meluli deliyi
Nideyim ben gelip geçen nebiyi
İsa gibi diri kalan ölüyü
Sol lebinden akan Dost ırmağıdır
2
Söyle dilber suçum nedir
Seni candan sevdiğim mi
Seni Allah gibi bilip
Sana gönül verdiğim mi
Aşık oldum mah yüzüne
Mailim ela gözüne
Söylenen herbir sözüne
Kanıp ta inandığım mı
Bu sevda gele başına
Kanlar karışa yaşına
Gece gündüz ateşine
Hiç durmayıp yandığım mı
Va'dına vefavar gibi
Safi lekesiz nur gibi
Allah'a güvenir gibi
Ben sana güvendiğim mi
Meluliyem bahtım kara
Ben düştüm garip diyarda
Sen gibi gonca nigara
Bu kadar bağlandığım mı
3
Güldürmedim nazlım bir gün ben seni
Bundan sonra yürü gül yavaş yavaş
Ya görürsün ya görmezsin sen beni
Artık defterinden sil yavaş yavaş
Yaprağım kurudu güllerim soldu
Senin de ikbalin yüzüne güldü
Kurtuldun kışımdan baharın geldi
Açılsın bahçende gül yavaş yavaş
Ümit yok görmeye bu gözler ile
Gönlüme teselli bu sözler ile
Tara zülüflerin mah yüzlerine
Dökülsün gerdana tel yavaş yavaş
Çoktan sönmüş idi sevgin aşikar
Bunu bilmez mi sandın yoksa hoş nigar
Beni böyle süründüren bir ikrar
Bilmiyorsan sen de bil yavaş yavaş
Yaptığın binayı yıkıp devirdin
Şeytanlara uydun plan çevirdin
Destan ettin ilden ile duyurdun
Sevinip gülüyor el bana bana
Zehirle yoğrulmuş vurduğun hançer
Bundan kurtulmaya ne çarem mi var
Çekerim bu derdi ölene kadar
Bilmek istiyorsan gel yavaş yavaş
Meluli kapında bendedir bende
Gönlüm ayrılmıyor sendedir sende
Meğerki bu ruhum çıka bedende
O zaman ayrılır yol yavaş yavaş
4
Çok göresim geldi nazlı nigarım
Niçin söylemiyor bilmem dillerin
Bülbül gibi arttı ah-u figanım
Niçin açılmıyor bilmem güllerin
Talihim bozuktur ne deyim sana
Tazeleme derdim yazıktır bana
Yolun mu uğradı yoksa yabana
Niçin tebdil olmuş bilmem hallerin
Muhabbet neşesi gitmiş yüzünden
Doyulmazken şive ile nazından
Aşk pınarı sel olurken gözünden
Niçin akmaz olmuş bilmem sellerin
Aldanma bu güzel fani cihana
Ecel camın içirirler her cana
Sarılırken beyaz kollar gerdana
Niçin kalkmaz olmuş bilmem kolların
Bu fakir Meluli sana duacı
Hayır görmem bundan ey başım tacı
O güleç yüzlerin ne kadar acı
Niçin zehir olmuş bilmem balların
5
O ahd-ü peymanımızı
Unutma dilber unutma
Geçen tatlı günümüzü
Unutma dilber unutma
Yüzün acise ölürüm
Şaşırır deli olurdum
Bu can senindir bilirdim
Unutma dilber unutma
İncittimse her ne kadar
Aramızda bir ikrar var
Görüp sevinmesin ağ yar
Unutma dilber unutma
İki gözüm ağlıyor kan
Suçum çoktur bağışla sen
Ecel gelir ölürsem ben
Unutma dilber unutma
Melulin adına kurban
Zikri fikri sensin her han
Senin için bu da bir şan
Unutma dilber unutma |
|
6
Bu dünyanın temelini
Kurup yoğuran ben idim
Hiç yokken Adem nesli
Adem’i doğuran ben idim
Yeşil kandil nuru benim
Cennetteki huri benim
Adem ata yari benim
Şit’i doğuran benim
Geçen peygamber bir, bir
Hep benden aldı feyz-i- nur
Musa’ya dahi dağ-ı Tur
İsa’yı doğuran ben idim
Ta ezelden nur-u kandil
Fatıma anamızdır bil
O yuttu iki gonca gül
Hüseyni doğuarn ben idim
Latife sanma be kardeş
Rum'a geldi Hacı Bektaş
Doğunca oğlu Timurtaş
Onu doğuran ben idim
7
Ne hacıyız ne hocayız
Ne falcı ne muskacıyız
Bizler güruh-u naci'yiz
Mahşer günü pevramız yok
Kamil sözü kur'anımız
Hikmet söyler irfanımız
Hakikattir erkanımız
Yalan yanlış foyamız yok
Yasak bize buğz-i hasret
Gönlümüz bir ilelebet
Aramıza fitne fesat
Sokan şeytan havamız yok
Övünmeyiz aslımızla
Sevişiriz dostumuzla
Uğraşırız nefsimizle
Kimse ile davamız yok
Meluli'yim sözümüz bir
Dostumuzla özümüz bir
Yer içeriz nazımız bir
Sen ben diye kavgamız yok
8
Mey İçtim sarhoşum bugün
Tutamam dilim vallahi
Pirimle çok hoşum bugün
Unuttum ölüm vallahi
Dünya tümden boş geliyor
Pirim bana hoş geliyor
Her sevdikçe cüş geliyor
Severim Pirim vallahi
Helal bana Pir lokması
Hac'c-ı kabem meyhanesi
Kelb rakibin ürümesi
Kesemez yolum vallahi
Varsın bana Pir darılsın
Kolum boynuna sarılsın
Çözülen Kollar kırılsın
Çözemem kolum vallahi
Girsem koynuna gömleksiz
Uyusa da sevsem sessiz
Uyansa dese edepsiz
Çekemem elim vallahi
Latife'm çok hayasızım
Çok severim çok yüzsüzüm
Ar namus yok habersizim
Çalarım gülüm vallahi
9
Çok şükür açıldı bize bugün meydan-ı Gerbela
Biz imamlar varisiyiz mirasımızdır bu bela
Anın için başımıza yezitler açtı bin bela
Acısın halimize o güzel mazlumlar şahı
Çıktı göklere dayandı yetim mazlumların ahı
Şekmetti işte felek göründü bize akıbet
Çevirdi her yanımız tükenmez derd-i mihnet
Yaralandı ciğerimiz kalmadı sabır ve takat
Acısın halimize o güzel mazlumlar şahı
Çıktı göklere dayandı yetim mazlumların ahı
Bu ah u figanımıza yatan şehitler uyandı
Ağladı gökte melekler ye's-i matem bağladı
Bir biz değil bunu duyan tüm insanlar ağladı
Acısın halimize o güzel mazlumlar şahı
Çıktı göklere dayandı yetim mazlumlann ahı
Meluli'yim bu ateşin dumanını gören yoktur
Allahın rızası için bir teselli veren yoktur
Acınıp halimize yetimleri soran yoktur
Acısın halimize o güzel mazlumlar şahı
Çıktı göklere dayandı yetim mazlumların ahı
|