Savaş EKİCİ••

    Kültür bir milletin hayatta kalmasında ve varlığını sürdürmesinde iskelet görevi gören en önemli unsurlardandır. Kültür değişik şekillerde tanımlanmışsa da bu tanımlardan daha çok; “Bir milletin veya topluluğun kendine özgü yaşayış ve davranış biçimlerinin sonucu maddi ve manevi alanda oluşturduğu tüm ürünler”1 anlaşılmaktadır. Bu nedenle bir topluluğu veya milleti anlamada, tanımada ve tanımlamada kültürü oluşturan unsurlar oldukça önemlidir.
 
Fakat, bir topluluğun veya milletin siyasi sınırları ile kültür sınırları aynı değildir. Bu nedenle Türk kültürünün izlerini veya kökenlerini de sadece belirli bir coğrafi parçada değil; Türklerin göçüp yerleştikleri, devlet kurup egemen oldukları ülkelerin tümünde aramak daha doğru olacaktır. Bunun sonucu olarak ta Türk kültürü ile Türkiye kültürü kavramları arasında boyut ve süreç yönlerinden küçümsenemeyecek bir ayrılık vardır. Türk kültürü denildiğinde, Türk kavminin tarih sahnesine çıkışından başlayarak günümüze kadar süregelen ve Türklerin yerleştikleri, yaşadıkları, bugün de yaşamakta oldukları yerlerde yarattıkları, bu gün de etkinliğini sürdüren kültür anlaşılmaktadır. Türkiye kültürü ise, Türklerin yerleşmelerinden ötürü Türkiye denilen bu topraklarda onlardan önce de var olan, onların gelişi ile büyük bir değişikliğe uğrayarak devam eden ve günümüze ulaşan kültür anlamına gelmektedir2.

Kültürün en önemli unsurlarından birisi de müziktir. Türk müziği coğrafi yönden oldukça geniş bir alana yayılmış, değişik coğrafyalarda değişik şekillerde gelişimini sürdürerek kendi içerisinde son derece renkli ve zengin bir yapı oluşturmuştur. Anadolu da bu coğrafyalardan birisidir. Anadolu’nun, her bölgesinin her şehrinin hatta bazı ilçelerinin bile kendine özgü bir müzik icrası vardır. Türk halk müziği dediğimiz bu müzik, Türk insanının çeşitli olaylar sonucunda değişik şekillerde duygulanması ve bu duygularını değişik şekillerde ifadesinin bir sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Bunun ile birlikte yine Türk müziğinin diğer bir dalı olan ve geçmişte çoğunlukla saraylarda veya sarayların bulunduğu şehir merkezlerinde beste esasına dayalı olarak üretilen ve şehir müziği de diyebileceğimiz “Türk Sanat Müziği” de vardır ki bu iki yapı Türk müziğinin çatısını oluşturmaktadır.

Geçmişi binlerce yıl öncesine kadar dayanan ve oldukça zengin bir birikimi olan Türk müziği konusunda ne yapılan çalışmalar bu gün için yeterlidir, ne de Türk müziği konusunda verilen eğitim bu gün çağdaş denilebilecek düzeydedir. Türk müziği konusunda en yoğun ve ciddi çalışmalara bakıldığında Cumhuriyetin kuruluşundan sonraki 45-50 yıllık dönem içerisinde yapıldığı görülmektedir. Bu dönemin sonrasında 1975 yılında açılan ilk Türk müziği okulu3, Türk müziği eğitim ve öğretimi açısından atılan oldukça önemli ve büyük bir adımdır. Fakat bu okul açılması ile birlikte yıllardır süregelen batı müziği, Türk müziği çatışmasının da hedefi haline gelmiştir. 1826 yılında Osmanlı sarayına bağlı askeri bando ve okul örgütünün (Muzikai Hümayun)4 kurulması ile başlayan ve ilk batı müziği okulu da sayılabilecek çalışmalardan sonra, Türkiye’de Türk müziği okulunun ilk olarak 1975 yılında yani bu tarihten 150 yıl sonra kurulması son derece düşündürücüdür. Türk müziği konusunda bu günkü eksikliklerin veya yanlışlıkların sebebi araştırıldığında probleminde buradan, bu düşüncelerden, bu anlayıştan ve bu geç kalmadan kaynaklandığı çok net bir şekilde görülmektedir. Türk müziği okulunun açılması bu anlamda büyük bir adımdır. Fakat, bu okulun gerek alt yapısındaki, gerekse eğitim ve öğretimi ile ilgili problemleri çağdaş bir anlayışla çözerek rayına oturtulması ile atılması gereken bir sonraki adımlar çeşitli nedenlerden dolayı maalesef atılamamış veya çok geç atılmaya başlamıştır.

Günümüzde Türk müziği konusunda çalışan bilim adamlarının büyük bir çoğunluğu daha çok icracı olarak yetişmiş veya yetiştirilmiş fakat özel çaba ve gayretleri ile kendilerine bilimsel bir donanım kazandırmış kişilerdir. Oysa bugün Türk müziği konusundaki bilim adamlarının yetiştirilmesi tesadüflere veya özel çaba ve gayretlere bırakılamayacak kadar ciddi ve önemli bir konudur. Bu problem yakın bir geçmişte fark edilerek hem müzik bilimcisi yetiştirmek hem de bilimsel çalışmalar yapmak üzere Konservatuarlar5 bünyesinde Müzikoloji bölümleri de kurulmaya başlamıştır.

İlk Türk müziği konservatuarının açıldığı 1975 yılında, Türk müziği denilince akla daha çok Türkiye sınırları içerisinde icra edilen müzik akla geliyordu. Bu nedenle Türk müziğinin önemli iki kolu olan Türk Sanat Müziği ve Türk Halk Müziği ile Türk Halk Oyunları konusunda daha çok icracı yetiştirmeye yönelik bir programın yoğun olarak uygulamaya koyulması ile eğitime başlanmıştır. Günümüze doğru gelindiğinde özellikle bağımsızlıklarını kazanan yeni Türk Cumhuriyetlerinden sonra Türk dünyasının ve Türk kültürünün sınırlarının sadece Anadolu ile sınırlı olmadığı, çok geniş bir coğrafyaya yayıldığı ve ayrıca korkunç bir kültür zenginliği ile karşı karşıya olunduğu çok daha net bir şekilde görülmeye başlanmıştır. Bu durumda Türk müziği eğitimi veren Konservatuarların önemi ve işlevi daha da artmıştır. Fakat aynı zamanda coğrafi olarak çalışma alanı daha da genişlemiştir veya genişlemesi gerekmektedir. Bu ülkelerin teknolojik açıdan en gelişmişlerinden biri olan Türkiye bu anlamda öncü olması gereken devletlerden birisidir. Bu nedenlerle Türk müziği okullarının mevcut yapılanması tekrar gözden geçirilerek; hangi bölümlerin olması gerektiği, bu bölümlerin yapılanması ve amaçlarının ne olacağı ve bu okulların genel hedeflerinin yeniden belirlenmesi artık zorunlu hale gelmiştir.

Fakat bu gelişmelerin aksine günümüzde Türk müziği eğitimi; Devlet Konservatuarı çatısı altında ki Türk Müziği Bölümleri adı altında verilmeye ve yapılanmaya başlamıştır. Acaba Türk müzik kültürünün bu zenginliği karşısında bu yapılanma modeli bir gelişmemidir? Bu düşünceler çerçevesinde mevcut yapı gerek bu kültürü ortaya çıkarmada, gerek arşivlemede ve bilimini yapmada ve gerekse eğitimini vermede yeterlimidir? Değilse ne tür bir yapılanma modeli olabilir?

Gerek kültürün kendi dinamizminden dolayı gerekse küreselleşme çalışmaları sonucu, hem Anadolu da ki hem de diğer coğrafyalardaki Türk kültürünün, batının kendi hesapları doğrultusunda planlı bir takım çalışmalarına önemli ölçüde maruz kaldığı bir gerçektir. Kültürün millet hayatındaki önemi nedeni ile Türk müzik kültürü ile ilgili problemlerin çözümlerinin konunun eğitimini veren yerlerde veya kurumlarda aranması gerektiği düşüncesindeyiz.

Bu düşüncelerden hareketle hem Türkiye’deki hem de yabancı ülkelerdeki müzik okullarının yapılanmasını inceleyerek bir Türk müziği okulu modeli ortaya koymaya çalıştık.
Türkiye’deki ve yabancı ülkelerdeki bazı müzik okullarının akademik yapılanması şöyledir;

A. Türkiye’deki Müzik Okullarının Mevcut Yapılanması:6

I.Türk Müziği Devlet Konservatuarları:

İlki İstanbul’da daha sonra ise İzmir ve Gaziantep’te açılan Türk Müziği Devlet Konservatuarlarında gerek bölümlerin gerekse bu bölümlere bağlı ana sanat dallarının yapılanmasında bu okulların en eskisi olan İ.T.Ü. Türk Müziği Devlet Konservatuarı örnek alınmıştır. Bu okullardaki Temel Bilimler Bölümünde görüldüğü gibi bilim dalı niteliğinde olan her hangi bir ana bilim dalı veya kürsü söz konusu değildir7. Her üç konservatuarın bu bölümünde, çalgı eğitimi dersi ağırlıklı olarak verilmektedir. Müzikoloji, Çalgı Eğitimi ve Kompozisyon bölümü bu okullardan sadece İ.T.Ü. Devlet Konservatuarında açılmıştır.

İstanbul Teknik Üniversitesi

Türk Musikisi Devlet Konservatuarı Müdürlüğü
1. Temel Bilimler Bölümü:
1.Türk Halk Müziği Ana Sanat Dalı
2. Türk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
2. Ses Eğitimi Bölümü:
1.Türk Halk Müziği Ana Sanat Dalı
2. Türk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
3. Türk Halk Oyunları Bölümü:
1.Öğreticilik Ana Sanat Dalı
2. İcracılık Ana Sanat Dalı
4. Çalgı Eğitimi Bölümü:
1.Yaylı Sazlar Ana Sanat Dalı
2.Mızraplı Sazlar Ana Sanat Dalı
3.Vurmalı Sazlar Ana Sanat Dalı
4.Nefesli Sazlar Ana Sanat Dalı
5. Çalgı Yapım Bölümü:
1.Yaylı Sazlar Ana Sanat Dalı
2.Mızraplı Sazlar Ana Sanat Dalı
6. Kompozisyon Bölümü:
1.Kompozisyon Ana Sanat Dalı
7. Müzikoloji Bölümü:
1.Müzikoloji Ana Bilim Dalı


Ege Üniversitesi

Devlet Türk Musikisi Konservatuarı Müdürlüğü

1. Temel Bilimler Bölümü:
1.Türk Halk Müziği Ana Sanat Dalı
2. Türk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
2. Ses Eğitimi Bölümü:
1.Türk Halk Müziği Ana Sanat Dalı
2. Türk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
3. Türk Halk Oyunları Bölümü:
1.Uygulamalı Ana Sanat Dalı
4. Çalgı Yapım Bölümü:


Gaziantep Üniversitesi

Türk Musikisi Devlet Konservatuarı Müdürlüğü

1. Temel Bilimler Bölümü:
1.Türk Halk Müziği Ana Sanat Dalı
2. Türk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı

2. Ses Eğitimi Bölümü:
1.Türk Halk Müziği Ana Sanat Dalı
2. Türk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
3. Türk Halk Oyunları Bölümü:
1.Uygulamalı Ana Sanat Dalı

II. Devlet Konservatuarları Modelleri:
Burada örneğini sunduğumuz Devlet Konservatuarı modellerinin her birisi ayrı bir yapı oluşturmakta ve henüz bir standardın sağlanamadığı görülmektedir. Bunlardan Sakarya Üniversitesi, Devlet Konservatuarında batı müziğini bilen, fakat Türk müziğinde uzmanlaşmış, müzik bilimi ve sanatını bilen bir lisansiyer tipolojisi hedeflenmekte ve diğer okullardan farklı bir yapı oluşturmaktadır. Selçuk ve Hacettepe Üniversitesi Devlet Konservatuarlarında ise daha çok batı müziği eğitimi ağırlıklı olarak verilmektedir.

Sakarya Üniversitesi

Devlet Konservatuarı Müdürlüğü

Yapı ve içerik bakımından yeni bir anlayışla kurulmuş olan Sakarya Üniversitesi, Devlet Konservatuarı, 2000-2001 öğretim yılında öğretime başlamıştır. Bu okulda ders planı ve muhtevaları itibarı ile Türk ve batı müziğinin temel bilimleri esas alınmaktadır. Sakarya Üniversitesi, Devlet Konservatuarında Türk ve batı müziği konusunda yetişmiş bir batı ve bir de Türk sazını iyi derecede çalabilen, müzik bilimi ve sanatının inceliklerine vakıf, “Türk Halk Bilimi” ve “Türk Kültürü” konularında yetişmiş, bilim uzmanlığına aday bir mezun tipolojisi hedeflenmiştir.

1.Temel Bilimler Bölümü.
2.Türk Müziği Bölümü
3.Türk Halk Oyunları Bölümü


Selçuk Üniversitesi

Devlet Konservatuarı Müdürlüğü

I. Sahne Sanatları Bölümü:
1.Tiyatro Ana Sanat Dalı
2.Opera Ana Sanat Dalı
a.Şan Sanat Dalı
II. Müzik Bölümü:
1.Türk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı


Hacettepe Üniversitesi

Devlet Konservatuarı Müdürlüğü

Türkiye’de ki en eski konservatuardır. Cumhuriyet kurulduktan sonra 1935 yılında Almanya’dan Prof. Paul Hindemith çağırılarak onun öncülüğünde müzik çalışmaları yeniden yönlendirilmiştir. Hindemith 6 Nisan 1935 yılında yurdumuza gelerek, bir yıl ara ile iki incelemede bulunmuştur. Bu incelemeler sonucunda konservatuarın; serbest müzik okulu (konservatuar), öğretmen yetiştiren okul (Musiki Muallim Mektebi) ve tiyatro okulundan oluşmasına karar vermiştir. Bu nedenle konservatuarın tiyatro ve opera bölümünü kurmak üzere Almanya'dan Prof. Carl Ebert getirilmiştir.

Konservatuar önce Musiki Muallim Mektebi içerisinde açılmıştır.1938 yılında, Müzik öğretmeni yetiştiren bölüm Gazi Eğitim Enstitüsü'ne bağlanarak konservatuardan ayrılmış ve 1940 yılında da konservatuar yönetmeliği kabul edilerek yürürlüğe girmiştir. 1982 yılına kadar Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı olarak eğitim veren Ankara Devlet Konservatuarı, aynı yıl Yüksek Öğrenim Kurumu kapsamına alınarak Hacettepe Üniversitesi'ne bağlanmıştır.

Hacettepe Üniversitesi, Devlet konservatuarında batı müziği eğitimi ağırlıklı olarak verilmektedir. Bu nedenle gerek alt yapısı gerekse amaçları oldukça iyi belirlenmiştir. Bu okulun yapılanması şöyledir:

1. Müzik Bölümü:
1. Kompozisyon Ve Orkestra Şefliği Ana Sanat Dalı
a-Kompozisyon ve Sanat Dalı
b-Bando Şefliği Sanat Dalı
2. Yaylı Çalgılar Ana Sanat Dalı
a-Keman Sanat Dalı
b-Viyola Sanat Dalı
c-Viyolonsel Sanat Dalı
d-Kontrbas Sanat Dalı
3. Üfleme ve Vurma Çalgılar Ana Sanat Dalı
a-Fülüt Sanat Dalı
b-Obua Sanat Dalı
c-Klarnet Sanat Dalı
d-Fagot Sanat Dalı
e-Korno Sanat Dalı
f-Trompet Sanat Dalı
g-Trombon Sanat Dalı
h-Vurma Çalgılar Sanat Dalı
4. Piyano Ana Sanat Dalı
a-Piyano Sanat Dalı
b-Arp Sanat Dalı
c-Korrepitisyon(Eşlik) ve Bale Piyanistliği Sanat Dalı
2. Sahne Sanatları Bölümü:
1. Tiyatro Ana Sanat Dalı
a-Oyunculuk Sanat Dalı
2. Opera Ana Sanat Dalı
a-Şan Sanat Dalı
b-Opera Sanat Dalı
3. Bale Ana Sanat Dalı
a-Bale Dansçılığı Sanat Dalı
b-Koreografi-Koreoloji Sanat Dalı
c-Modern Dans Sanat Dalı

3. Müzikoloji Bölümü:
1. Etnomüzikoloji ve Folklor Ana Bilim Dalı
2. Genel Müzikoloji Ana Bilim Dalı
3. Geleneksel ve Modal Müzikler Ana Bilim Dalı

III. Müzik Öğretmeni Yetiştiren Bazı Okulların Modelleri:
1. Gazi Üniversitesi, Gazi Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Müzik Eğitimi Ana Bilim Dalı
2. Harran Üniversitesi, Fen-Edebiyat Fakültesi, Müzik Öğretmenliği Bölümü.
3. Atatürk Üniversitesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Müzik Öğretmenliği Bölümü.
Atatürk Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Müzik Bilimleri Bölümü.
(Müzik bilimcisi yetiştirilmektedir.)
4. 9 Eylül Üniversitesi, Güzel Sanatlar Fakültesi, Müzik Bilimleri Bölümü.
(Müzik bilimcisi yetiştirilmektedir.)
9 Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Müzik Eğitimi Ana Bilim Dalı.
5. Karadeniz Teknik Üniversitesi, Fatih Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Bölümü, Müzik Öğretmenliği
6. Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Güzel Sanatlar Eğitimi Bölümü, Müzik Eğitimi Ana Bilim Dalı.
Görüldüğü gibi, Türkiye de müzik eğitimi; Fakültelere bağlı Ana Bilim Dalı, Ana Sanat Dalı, Müzik Öğretmenliği Bölümü, Devlet Konservatuarı ve Türk Müziği Devlet Konservatuarı çatısı altında kurulan okullarda verilmektedir. Yukarıdaki tablolar incelendiğinde Türk Müziği Devlet Konservatuarlarının haricindeki okulların her birinin farklı bir akademik yapılanmaya sahip olduğu görülmektedir.

B.Yurt Dışındaki Müzik Okullarının Yapılanması:

Ülke : Hollanda
Şehir : Rotterdam
Üniversitenin Adı : Rotterdam Üniversitesi
Bölümün Adı : Rotterdam Konservatuarı
Konservatuarın Bölümleri:
1. Klasik Müzik Bölümü
2. Jazz, Pop ve Dünya Müziği Bölümü
3. Okul Müziği Bölümü
1. Klasik Müzik : Bu bölümde okuyan öğrenciler Avrupa ve dünyadaki klasik müzik ile ilgili bilgileri işlemektedir. Viola, violin, çello, kontrbas, klarinet, obua, bass klarinet, horn (düdük), trompet, trombone, tuba, arp, perküsyon, org, piyano, akordion, şan dersleri, müzik teorileri, kompozisyon ve kondisyon dersleri verilmektedir. Ayrıca Protestan ve Katolik kiliselerinde org çalabilmek ve koro yönetebilmek içinde bazı dersler mevcuttur.
2. Jazz, Pop ve Dünya Müziği : Bu bölümde ise diğer derslere ek olarak elektronik kompozisyonerlik, arajmanlık gibi dersler verilmekte, flamenko gitar, banjuni (hint flütü), sitar ve Latin Amerika müziğinin dersleri ve çalgılarının öğretilmesi program dahilindedir. Örneğin burada bir Arjantin çalgısı olan bandoneon çalgısının eğitimi dahi verilmektedir.
3. Okul Müziği : Ana derslere ek olarak, formasyon, koro şefliği gibi derslerde bu bölümde alınabilmektedir. Okul müziği dalında eğitimlerini tamamlayan öğrenciler müzik öğretmenliği yapabilmekte fakat diğer dallarda eğitimlerini tamamlayan öğrenciler, sanatçı olarak hayatlarına devam eder.

Ülke Adı: Rusya
Şehir Adı: Moskova
Üniversitenin Adı: -
Bölümün Adı: Moskova Merkez Konservatuarı(Moscow State Conservatory)
Konservatuarın Bölümleri:
1. Piano Bölümü
2. Orkestra Enstrümanları Bölümü
3. Müzik Tarihi ve Teorisi Bölümü
4. Müzik Kompozisyon Bölümü
5. Korosal Kondisyon Bölümü
6. Şan Bölümü

1. Piano Bölümü
1.1. Piano
1.2. Org ve Harpiscord (kilise orgu)
2. Orkestra Enstrümanları Bölümü
2.1. Violin
2.2. Violin – Arp
2.3. Violan’ın çeşitleri (varyantları)
2.4. Çello ve Double Bass
2.5. Senfoni Kondisyonu
2.6. Üflemeli Çalgılar
3. Müzik Tarihi ve Teorisi Bölümü
3.1. Müzik Teorisi
3.2. Batı Müziği Tarihi
3.3. Rus Müziği Tarihi
3.4. Enstrümantal (Sözsüz) klasik eserlerin incelenmesi
4. Müzik Kompozisyon Bölümü
4.1. Kompozisyon
5. Korosal Kondisyon Bölümü
6. Şan Bölümü
6.1. Solo Şarkılar
6.2. Opera Şarkıları

Ülke Adı: İsveç
Şehir Adı: Stockholm
Üniversitenin Adı : The Royal Üniversity College Of Music.
Bölümün Adı : Müzik Koleji
Okulun Bölümleri:
1. Klasik Müzik
2. Jazz, Afro-Amerikan Dans ve Müzikleri
3. İsveç Halk Müziği
4. Bilgisayarlı Müzik Programları
1. Klasik Müzik : Batı müziği eserleri bestekarları ve bu müziğin tarihinin anlatıldığı bir nevi müzik tarihi bölümü gibi eğitim verilmektedir.
2. Jazz, Afro-Amerikan Dans ve Müzikleri : Bu bölümde Jazz’ın önemli isimleri, konu ile ilgili yapılan araştırmalar ve bununla birlikte Afrika ve Güney Amerika müzik, kültür ve dansları ile ilgili eğitim verilmektedir.
3. İsveç Halk Müziği:Burada isminden de anlaşılacağı gibi İsveç Halk Müziğinin tarihi, gelişimi ve önemli eserleri hakkında bilgiler verilmektedir.
4. Bilgisayarlı Müzik Programları:Bu bölümde ise ağırlıklı olarak koreografi ve tonmaisterlik üzerine eğitim verilmektedir.

Ülke Adı: Almanya
Şehir Adı: Münih
Üniversitenin Adı: Wesleyan Üniversitesi
Bölümün Adı: Müzik Fakültesi
Okulun Bölümleri:
1. Müzik Teorileri.
2. Müzik Kompozisyon ve Performans
3. Müzik Tarihi ve Alanı
4. Kültürler Arası Yaklaşımlar
1. Müzik Teorileri
1.1. Temel teoriler ve pratik.
1.2. Armoni ve konturpuan
1.3. 20. yy. kompozisyon teknikleri
1.4. Konturpuan ve analiz ile ilgili serbest çalışma
2. Müzik Kompozisyon ve Performans
2.1. Kompozisyon
2.2. Deneysel müziğin performansı ve dinlenmesi
2.3. Bilgisayarlı müzik çalışması, müzikte bilgisayarın kullanımı
2.4. Ses analizi
2.5. Jazz kuralları, Jazz’ın ana teması
2.6. Jazz doğaçlama performansı
2.7. Afro-Amerikan müzik kültürü

3. Müzik Tarihi ve Alanı
3.1. Dünya müziği
3.2. Deneysel müzik
3.3. Batı Asya müziği
3.4. Güney Hindistan müziği
3.5. Endonezya tiyatro müzikleri
3.6. Afro-Amerikan müzik ve dansları
3.7. Ortaçağ, Rönesans ve Barok müzikleri
3.8. Klasik ve Sanatsal müzik ilkeleri
3.9. Ses gerçekliği sunuşu
4. Kültürler Arası Yaklaşımlar
4.1. Batılaştırma ve ulusal müzik kimlikleri
4.2. Müzik kültürleri arasındaki, müzik cinslerine bakış açısı
4.3. Kadının müzik yapmaktaki yeri.

Ülke Adı: Litvanya.
Şehir Adı: Riga.
Üniversitenin Adı: -
Bölümün Adı: Litvanya Müzik Akademisi.
Okulun Bölümleri
1. Piano Bölümü
2. Müzik Kompozisyon Bölümü
3. Şan Bölümü
4. Opera Bölümü
5. Telli Çalgılar Bölümü
6. Üflemeli Çalgılar Bölümü
7. Performans Bölümü
8. Müzik Tarihi Bölümü
9. Müzik Teorileri Bölümü
10. Müzik Eğitimi Bölümü
11. Oda Müziği Bölümü
12. Kareografi Bölümü

1. Piano Bölümü
1.1. Piano
1.2. Org, Akordeon, Harpiscord
2. Müzik Kompozisyonu Bölümü
2.1. Müzik teorileri
2.2. Müzik tarihi
2.3. Oda müziği
2.4. Koro kondisyon
3. Şan Bölümü
3.1. Solo Şarkılar
3.2. Opera Şarkıları
4. Opera Bölümü
4.1. Klasik Eserler
5. Telli Çalgılar Bölümü:Viola, Violin, Çello, Kontrbas, Arp, Gitar ve ritm dersleri verilmektedir.
6. Üflemeli Çalgılar:Klarinet, Bass Klarinet, Obua, Horn (Düdük), Trompet, Trombon, Tuba, Flüt.

Bu üniversitelerdeki en önemli özelliklerden biri her bölümün kendine ait bir müzik kütüphanesinin, laboratuarının veya arşivinin bulunmasıdır. Bu kütüphanelerde ise kendi müziklerinin yani sıra, dünya müziklerinin de konu edildiği bir çok kitabın kütüphane bünyesinde bulunması göze çarpmaktadır. Bahsettiğimiz müzik laboratuarlarında ise bilgisayar donanımları öğrencilerin hizmetine sunulmaktadır. Müzik programları içeren disket, kaset ve bir çok cd bu laboratuarlarda öğrenciler için geniş bir dağarcık oluşturmaktadır.

İncelemiş olduğumuz bu okullarda görüleceği gibi, bu okullar enstitü, bölüm, kolej ve fakülte..vs gözetmeksizin birçok çalgı ve branş dersleri üzerine eğitim vermektedirler. Kendi müzik kültürlerinin dışında Klasik Batı Müziğinden, Afrika, Amerika ve Asya müzik tarihleri hakkında da geniş bir bilgi sunmaktadırlar. Ayrıca bu okullarda sadece müzisyen değil, tonmaister, kareograf elemanları da yetiştirilmektedir. Göze çarpan diğer bir özellik ise, okullarda dini müzik üzerine de eğitim görülmesi ve bu eğitimi alanlara kiliselerde iş olanağı sunulmasıdır.

Sonuç olarak bu okullardaki öğrenciler kendi kültürleri dışındaki başka kültürleri de öğrenmekte fakat kendi kültürleri konusunda uzmanlaşmaktadırlar.

Türk Müziği Devlet Konservatuarları için önerdiğimiz yapı modeli ise şöyledir:

Türk Müziği Devlet Konservatuarı Müdürlüğü

1.Temel Müzik Bilimleri Bölümü:
1.1. Folklor ve Etnomüzikoloji Ana Bilim Dalı
1.2. Antropoloji ve Müzikoloji Ana bilim Dalı
1.3. Organoloji Ana Bilim Dalı.
1.4. Müzik Kompozisyonu Ana Bilim ve Sanat Dalı
1.5. Türk Müzik Folkloru Ana Bilim Dalı
2.Çalgı Eğitimi Bölümü:
2.1. Türk Halk Müziği Ana Sanat Dalı
2.1.1. Üflemeli Sazlar Sanat Dalı
2.1.2. Yaylı Sazlar Sanat Dalı
2.1.3. Tezeneli Sazlar Sanat Dalı
2.1.4. Vurmalı Sazlar Sanat Dalı
2.2. Türk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
2.2.1. Üflemeli Sazlar Sanat Dalı
2.1.2. Yaylı Sazlar Sanat Dalı
2.1.3. Tezeneli Sazlar Sanat Dalı
2.1.4. Vurmalı Sazlar Sanat Dalı
3.Ses Eğitimi Bölümü:
3.1. Türk Halk Müziği Ana Sanat Dalı
3.2. Türk Sanat Müziği Ana Sanat Dalı
4.Çalgı Yapım Bölümü:
4.1. Türk Organolojisi Ana Bilim Dalı
4.2. Türk Halk Müziği Ana Zenaat Dalı
4.3. Türk Sanat Müziği Ana Zenaat Dalı


5. Kompozisyon Bölümü:
5.1. Türk Müziği Kompozisyonu Ana Bilim ve Sanat Dalı
5.2. Koro Yöneticiliği Ana Bilim ve Sanat Dalı
6.Türk Halk Oyunları Bölümü:
6.1. Türk Kareolojisi Ana Bilim Dalı
6.2. Türk Oyun Folkloru Ana Bilim Dalı
6.3. Türk Halk Oyunları Ana Sanat Dalı

“Türkçe “İnsan Bilimi” olarak ifade edilen antropoloji (özellikle sosyal-kültürel antropoloji), gerek müzik antropolojisi alanı itibarı ile gerekse, müzikoloji alanına temel teşkil etmesi bakımından; folklor ve etnomüzikoloji ise geleneksel müziklerin ve oyunların temel bilimleri olması bakımından; Türkçe dans bilimi şeklinde ifade edilen koreoloji ise halk oyunlarına esas olması bakımından; Türkçe “Çalgı Bilimi” olarak ifade edilen “Organoloji” ise çalgı yapım bölümüne temel teşkil edecek olması bakımından konulmuştur.

Peki bu bölümden mezun olanların tipolojisi nedir, ne olacaktır?

Temel Müzik Bilimleri Bölümünde okuyan öğrenciler, bu bölümde mevcut bulunan ana bilim dallarıyla ilgili dersler görecekler böylece;
Danstan, çalgıdan ve eğitim bilimlerinden anlayan; müzik ve dans antropolojisi, folklor ve etnomüzikoloji konularında bilgi sahibi olan; müzik kompozisyonundan anlayacak kadar da müzik bilgileri ile donatılmış birer müzik adamı ve bilim uzmanlığına aday birer lisansiyer formasyonu ile mezun olacaklardır. Diğer bölümlere de o bölümün yapısına uygun birer ana bilim dalı konmuştur.

Mesela, Türk Halk Oyunları Bölümüne, Türk Oyun Folkloru Ana Bilim Dalı ve Türk Kareolojisi Ana Bilim Dalları koymak sureti ile diğer bölümlerden alacakları derslerle birlikte; bu bölüm öğrencilerinin, genel Türk oyun ve dans kültürü ile donatılmış, halk oyunlarını öğreticilik derecesinde bilen bilim uzmanı adayı birer lisansiyer olarak mezun olmaları sağlanacaktır.
Tabiî, bunların hayata geçirilmesi bu bölümlerin yapısına uygun derslerin konması; bu derslerin muhtevalarının da uygun olarak okutulması ile doğrudan ilgilidir. Bu sebeple böyle bir yapının hayata geçirilmesi; bu yapıya uygun bir müfredat geliştirilmesine bağlıdır.
Ortaya koyduğumuz bu model ideal bir Türk müziği okulu modeli olmayabilir. Samimi dileğimiz bu konuyu tartışmaya açarak bu okulların gelişmesine katkıda bulunmaktır.” 8




• Bu konu Sakarya Üniversitesi, Devlet Konservatuarı Müdürü, Yrd.Doç.Dr. Türker EROĞLU’nun öncülüğünde hazırlanmıştır.
•• Gaziantep Üniversitesi, Türk Müziği Devlet Konservatuarı, Öğr.Gör.
1Daha geniş bilgi için; ÖRNEK,Sedat Veyis, Türk Halk Bilimi, Kültür Bakanlığı Yayınları:1629, HAGEM Yayınları:210, Gelenek, Görenek ve İnançlar Dizisi:20, Ankara,1995.,eserine bakınız.
2TURAN, Şerafettin,Türk Kültür Tarihi,s.41,Bilgi Yayınevi, Ankara,1994.
3Bu günkü, İ.T.Ü.Türk Musikisi Devlet Konservatuarı.
4SAY, Ahmet, Müzik Ansiklopedisi,C.3,s.863, Sanem Mat.,Ankara, 1985.
5GAZİMİHAL, Mahmut Ragıp; Musiki Sözlüğü, s.132,de bu kelimeyi şöyle açıklamaktadır; “Musiki sanatının her türlü esas ve vasıtalarını tam seviye ve safiyetleri dairesinde korumak(-conserver) ve yaymak üzere kuruldukları için büyük musiki okullarına konservatuvar adı verilmiştir.”
6Bu bilgiler okulların internet sayfalarından alınmıştır.
7EROĞLU,Yrd.Doç.Dr.Türker, “Halk Oyunları Çalışmaları ve Konservatuarlarımız”, Halk Oyunları El Kitabı, s.45, Mars Basım Hizmetleri,İstanbul,1999.
8EROĞLU,a.g.e,s.45


KAYNAKLAR

EROĞLU,Yrd.Doç.Dr.Türker,“Halk Oyunları Çalışmaları ve Konservatuarlarımız, Halk Oyunları El Kitabı, s.45, Mars Basım Hizmetleri,İstanbul,1999.

GAZİMİHAL, Mahmut Ragıp; Musiki Sözlüğü, Milli Eğitim Basımevi, İstanbul,1961.

ÖRNEK,Sedat Veyis, Türk Halk Bilimi, Kültür Bakanlığı Yayınları:1629, HAGEM Yayınları:210, Gelenek, Görenek ve İnançlar Dizisi:20, Ankara,1995

SAY, Ahmet, Müzik Ansiklopedisi,C.3, Sanem Mat.,Ankara, 1985.

TURAN, Şerafettin,Türk Kültür Tarihi, Bilgi Yayınevi, Ankara,1994.