|
Komşunu sev ama bahçe duvarını yıkma.
G.Herbert
THM korosu deyince, ister istemez 1980 li yılları hatırladım.
Konservatuarı bitirmiş, ücretli asistanlık ile koşturduğumuz
günler…Kültür Bakanlığı, “asistanlık bizde yok, öğretmenlik
istesinler hemen verelim” diyor, konservatuar yönetimi “ille de
asistanlık kadrosu” diyor, arada biz yanıyorduk doğal olarak…
O sıralarda, dergiler yeni yetişen ve ücretli asistanlığa başlayan;
ben, İrfan Kurt, Erdoğan Eskimez, Kenan Mahmut Durul, Ali Yılmaz
için “bu beş gence dikkat “diyerek manşetler atıyordu.* Hocalarımız
Neriman-Nida Tüfekçi, A.Sağ, F.Değerli; “artık gözümüz arkada
kalmayacak. Bugünlere az uğraş vererek gelmedik” diyorlardı.
Ben o sırada Boğaziçi Üniversitesi Folklor Kulübü THM Topluluğunu
yönetiyor; İrfan Kurt, Nevcivan Özel, Arif Yanmaz, Erdoğan Eskimez,
Ali Yılmaz, Nurdan Akdemir, Nedim Çiçek gibi değerli arkadaşlarla
ücretsiz, alanımıza katkıda bulunmaya çalışıyorduk.**
Basının konservatuara katkısı büyüktü; Türk musikisinin ocakbaşı,
Sabahtan akşama kadar müzik yaşanıyor, Geçmiş zaman olur ki, Girmek
kolay değil, Dershaneleri bile ünlü***, Az mutluluk değil, Türk
Müziği bilimsel nitelik kazanıyor, Öğrenciler sadece nota okumayı
değil, enstrüman yapmasını da öğreniyor, Ünlü sanatçıların okulu
****v.b.
İşte bu dönemde Kültür Bakanlığı İstanbul’a ilk THM Korosu kurma
kararı aldı ve şefliğine Neriman Altındağ Tüfekçi hocamız atandı. Bu
haber yeni mezun bizleri çok sevindirdi… Çünkü, hala ücretli
öğretmenliğe talim ediyorduk. Halbuki, TSM deki arkadaşların büyük
çoğunluğu, daha öğrenci iken 1976 yılında kurulan Sn. N. Atlığ
yönetimindeki Klasik Türk Müziği Korosu sınavlarını kazanmışlardı ve
görev yapmayı sürdürüyorlardı…(Bu oluşumda Sn. N. Atlığ hocamın
siyaseti, ağırlığı, toparlayıcılığı ve kararlılığı çok belirleyici
olmuştur.)
Hatırladığım kadarı ile (merhum Neriman ve Nida Tüfekçi, merhum D.
Altuğ, A.Sağ, Y.Paşmakçı, F.Değerli, Ş. Önaldı, G. Güney) jüri
oluşturuldu ve sınavlar yapıldı (Eylül 1980). Bir çok arkadaşımla
sınava girdik. Benim de içinde bulunduğum listeler açıklandı. Bayram
gelmişti, “bayram geçsin, ondan sonra listeleri gönderelim” dendi, o
arada ihtilal olunca işler sarpa sardı. Bakanlıkla irtibat kesildi.
Bizler hemen yoğun bir çalışmaya girdik, imtihanı yapan sanatçı
hocalarımızla birlikte resimler çektirdik, basın toplantıları
yaptık. Resmi makamlara yazılar gönderdik. Birkaç örnek;
“Acaba folklor önemsiz mi?... Operanın senfoni orkestrası, Türk
Müziği’nin de Dr. Nevzat Atlığ yönetiminde korosu yanında, eksik
olan “halk müziği korosu” 80 sonbaharında yerinde bir kararla
programa alınmış, Resmi Gazete’de yayımlanmış sonra imtihan
açılmıştı. Neticede 50 kişi ses sanatçısı olarak, 25 kişi de saz
sanatçısı olarak imtihanı kazanmışlardı. Ancak 6 aydır kadro
yapılarak çalışmaya başlayacakları günü ve yeri bekliyorlar.”*****
“Devlet THM Korosu Kurulamadı… Devlet konservatuarı öğrencileri
arasında yapılan sınavla 68 ses ve saz sanatçısından oluşturulması
düşünülen Devlet THM Korosu’nun gerekli ödenek ve onayı alınmaması
sonucu çalışmalara başlayamadığı bildirilmiştir. Resmi Gazete’de
yayımlanan yönetmelik çerçevesinde 1-8 Eylül tarihleri arasında
sınavları yapılan koronun çalışmalarına başlayabilmesi için Maliye
ve Kültür bakanlıkları ile gerekli iletişimi kuramadıklarını
belirten ilgililer konuyla ilgili olarak şu bilgiyi vermişlerdir;
Yıllardan beri halkımızın bağrından yetişen saz aşıklarının,
ozanlarının, yurdun çeşitli yörelerinin gelenek ve göreneklerini
kapsayan türkülerin sesini duyurmayı amaçlıyoruz. Gerekli ödenek ve
onayı alındıktan sonra en kısa zamanda THM konserlerine
başlayacağız.”******
“İlgili Makama; Uluslar bütün dünyada kişiliklerini musikileri ile
kabul ettirirler…… THM Anadolu insanının sıla, göç, evlenme, acı,
sevinç v.b. konularını hiçbir sanat endişesi taşımadan doğal olarak
meydana getirilen saf ürünlerdir…… Kadroları 1980 yılında
hazırlanmış, Bakanlık tarafından kurulduğu açıklanmış, imtihanları
yapılmış koronun üyeleriyiz.
Aradan 4 ay geçmesine rağmen göreve başlayamadık. Maliye’den
kadroların geri çevrildiğini öğrendik. Atatürk’ün 100. doğum
yıldönümünde kendisini hoş gelişler ola” diye karşılayan, ölümünde
“ağlayalım Atatürk’e bütün dünya kan ağladı” diyen bu halkın
yarattığı, binlerce yıldan beri yaşayan ve günümüze gelen öz
musikisini teşkilatlandırmak, disipline almak için koro
elzemdi……. Batı musikisinin en az 9 kuruluşuna karşı, bu milletin öz
musikisinin bir kuruluşa kavuşma hakkı kendisinden
esirgenmemelidir…..Milli Güvenlik Konseyi Başkanımızdan ve Sn.
üyelerden sorunumuza bir an önce çare bulmalarını ve bizi bu zor
durumdan kurtarmalarını bekliyoruz.Saygılarımızla. DTHM Korosu 68
Ses ve Saz Sanatçısı ”*******
“Sn Kışlalı; Yankı dergisinin devamlı okuyucusuyuz. Türk basınında
gerçekten bir yeri olduğu bilinci içindeyiz….100. doğum yıldönümünü
kutladığımız ölümsüz Atatürk’ün bilim ve sanat’a ne kadar önem
verdiğini, bir ulusun gelişmişliğindeki ölçünün o ülkenin musikisine
bağlı olduğunu belirterek, sanatçılara büyük nem verdiği bilinen bir
gerçektir……… Türk basını maalesef kendi kültürüne gereken önemi
vermemiş, yapılanlara olumlu-olumsuz hiçbir katkıda bulunmamış,
ancak elde edilen başarıları büyük başlıklarla vermiştir. Yankı,
diğer basın gibi sadece ülkemizdeki batı müziği çalışmalarına değil,
Türk müziği çalışmalarına da yer vermelidir. Son yıllarda bu alanda
3 önemli adım atılmıştır; Türk musikisi devlet konservatuarı, Klasik
Türk müziği korosu, Devlet THM korosu. Yankı’dan bu olayları takip
ederek, olumlu ve olumsuz yönlerini belirterek, katkıda bulunmasını
beklerdik.Ama yinede geç sayılmaz; Örneğin, 1980 mali yılında DTHM
Korosu kurulmuş, ilişikte gönderdiğim evraklardan anlaşılacağı üzere
kuruluşu tamamlanmış, ancak koro göreve başlayamamıştır. Milli
Güvenlik Konseyi’ne başvurulmuş, konunun incelendiğine dair cevap
alınmıştır. İzden ricamız Maliye ve Kültür Bakanlıklarında
yapacağınız Yankı’ca araştırmalarınızla Koronun faaliyete geçmesine
katkıda bulunmanızdır. Saygılarımızla. Ses ve Saz
Sanatçıları”********
Bir türlü sonuç alınmadı.
Tam 6 yıl sonra Ankara THM Korosu (1986) , Sn. Mehmet Özbek
yönetiminde faaliyete geçti. Daha sonra da Sivas (15 Kasım 1990) ve
Şanlıurfa (20 Aralık 1990) THM Koroları kuruldu.
İstanbul Devlet Türk Halk Müziği Korosu Müdürlüğü 1993 yılında
kurulmuş olup, Sn. Yavuz Top şefliğe atandı, ama nedense bir türlü
kadrolar maliyeden çıkarılamadı.
Koro, uzun bir aradan sonra, Ekim 2008 de 1 şef, 7 saz, 16 ses
sanatçısı ile toplam 25 sanatçı ile görevine başlamıştır. Görüldüğü
gibi kültür ve sanat merkezi İstanbul uzun yıllar THM’den uzakta
kaldı.
Kısaca TSM camiası, bir lobi çalışması ile istediklerini elde
ederken, THM camiası; kısır çekişmeleri aşamadı, şeflik
tartışmalarında isimler üzerinde anlaşamadı, olumsuz kulisler
yapıldı, lobi oluşturamadı, isteklerini/haklılıklarını/gücünü
makamlara anlatamadı. Olan yeni yetişen gençlere ve halk kültürüne
oldu…
Şu anda Bakanlık Güzel Sanatlar Genel Müdürlüğü’ne bağlı
THM alanında;
Ankara Devlet Türk Halk Müziği Korosu, İstanbul Devlet Türk Halk
Müziği Korosu , Sivas Devlet Türk Halk Müziği Korosu, Şanlıurfa
Devlet Türk Halk Müziği Korosu
TSM alanında;
İstanbul Devlet Klasik Türk Müziği Korosu, İzmir Devlet Klasik Türk
Müziği Korosu, Ankara Devlet Klasik Türk Müziği Korosu, Bursa Devlet
Klasik Türk Müziği Korosu, Diyarbakır Devlet Klasik Türk Müziği
Korosu, Elazığ Devlet Klasik Türk Müziği Korosu, Samsun Devlet
Klasik Türk Müziği Korosu, Mersin Devlet klasik Türk Müziği Korosu
Ağırlıklı olarak TSM olmak üzere topluluk olarak;
Devlet Halk Dansları Topluluğu, Ankara Türk Dünyası Müzik Topluluğu,
İstanbul Tarihi Türk Müziği Topluluğu, İstanbul Devlet Modern Folk
Müzik Topluluğu, İstanbul Devlet Türk Müziği Topluluğu, İstanbul
Devlet Türk Müziği Araştırma ve Uygulama Topluluğu, Edirne Devlet
Türk Müziği Topluluğu, Konya Türk Tasavvuf Müziği Topluluğu, İzmir
Devlet Türk Dünyası Dans ve Müzik Topluluğu
Yöresel müzik ve oyun toplulukları alanında;
Gençlik Halk Oyunları ve Halk Müziği Toplulukları, Edirne Roman
Müzik Topluluğu, Nevşehir Hacıbektaş Semah Topluluğu, Kırşehir
Ustalar Müzik ve Oyun Topluluğu,Keskin Ustalar Müzik ve Oyun
Topluluğu
çalışmalarına devam etmektedir.
İstanbul’un “halk müziği” açısından ne kadar zayıf ve fakir kaldığı
görülmektedir. 2010 yılında İstanbul’da 5 TSM, 1 THM korosu
faaliyettedir. Batı müziği kuruluşlarını artık saymıyorum. *********
Kısaca İstanbul THM Korosu’nun kurulmasının tarihi geçmişi
hatırladığımız kadar böyledir. Geçmişi bilmek geleceği planlamak
için gereklidir.
Görev yapmakta olan değerli arkadaşlarımıza Şef. Sn. Uğur Kaya’nın
şahsında gönülden başarılar diliyor, İstanbul’un, bu alanda değişik
çalışmalar içinde olacak THM alanında, yeni
topluluklara/orkestralara da sahip olması gerektiğini düşünüyoruz…
*Bu konularda Sn. Erol Aktı’nın Hürriyet-Gong dergisindeki
çabalarını belirtmek gerekir.
**İlk konserimizde hocamız Sn.A.Sağ solist olarak katıldı. Sahneye
misafir olarak öğrencimiz sevgili Nuray Hafiftaş’ı çıkarmış ve azeri
ezgi okutmuştuk. Büyük beğeni toplamıştı. Konser olağanüstü bir ilgi
gördü ve basında yer aldı.(Boğaziçi Üniversitesi Folklor Kulübü,
bugün, saat 15.00 de Göktan AY yönetiminde “Halk Müziği” konseri
verecek-Aktüalite,sanat rehberi-Zekai Muratçay)
*** Yönetim kurulu kararı ile konservatuar dersanelerine; H.S. Arel,
Tanburi Cemil Bey, M.Sarısözen, Aşık Veysel, Itri, Dede efendi,
Abdulkadir Meragi v.b. isimler verilmişti. Ancak, bu isimler Maçka
binalarına nedense taşınamadı, eski ve yeni isimlerle 2008 yılında
yaptığımız yeni çalışmada sonuçlanamadı.
**** Bizler gerçekten çok şanslıydık. Yukarda yazdığım isimlerle
birlikte; E. Berker, İ.Çayırlı, D.Altuğ, C.Açın, C.Çağla, C.Orhon,
O.Borar, O.Dağlı, K.Karaca, T. Korman, T. Yakarçelik, M. Torun, E.Deran,N.
Varol, Y.Tura, H.Özenen, K.Erdoğru, S.Aksüt, N.-K.Batanay, F.Kutluğ,
A.Cennetoğlu, B.S.Sezgin, C.Etili, Y.Paşmakçı, S.Öztürk, M.Ergin, K.Timurtaş,
K.Eraslan, A.Kabaklı, E.Merçil, F.Şenocak gibi üstadlarla birlikte o
tarihi binayı sanat mekanı haline çevirmiştik. Aramızdan ayrılanlara
rahmet, yaşayanlara sağlıklı ömürler diliyorum.
*****02 Mart 1981, Hayat. Sf. 53
******Cumhuriyet, 08.02.1981
*)Yard. Doç. Dr. İTÜ Türk
Musikîsi Devlet Konservatuarı Öğretim üyesi.
|
